Η δυνατότητα ταυτόχρονης παραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας που θα χρησιμοποιείται σε άλλες διεργασίες είναι ένας τομέας που γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη πλέον. Η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται από μηχανές παραγωγής ρεύματος, γνωστές και ως ηλεκτρογεννήτριες, διάφορων μεγεθών και δυναμικότητας. Το κοινό τους στοιχείο είναι ότι κατά την διαδικασία παραγωγής ρεύματος παράγουν ταυτόχρονα και κάποια σημαντική θερμική ενέργεια, είτε μέσω των καυσαερίων τους είτε μέσω των κυκλωμάτων ψύξης τους. Από τις αρχές της δεκαετίας λοιπόν αναζητήθηκαν τρόποι με τους οποίους θα μπορούμε να εκμεταλλευτούμε αυτήν τη θερμική ενέργεια αντί να την απορρίπτουμε στο περιβάλλον. Ο τρόπος βρέθηκε, και ακούει στο όνομα Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας (ΣΗΘ) ή Cogeneration Heat and Power (CHP). Δεν πρόκειται για μια νέα ή καινοτόμο τεχνολογία, όμως τις τελευταίες δεκαετίες, με την όξυνση του ενεργειακού προβλήματος και τις προσπάθειες για βελτιστοποίηση της χρήσης των ενεργειακών διαθεσίμων, έκανε και πάλι την εμφάνιση της στο προσκήνιο.
Στην Ελλάδα, ενώ στις αρχές του αιώνα υπήρχαν βιομηχανίες που λειτουργούσαν με συστήματα συμπαραγωγής, υπήρξε μια ενδιάμεση κάμψη. Το ενδιαφέρον για αυτά τα συστήματα αναζωπυρώθηκε με την διάδοση του φυσικού αερίου, καθώς το συγκεκριμένο καύσιμο αναδεικνύει πολλά από τα θετικά της τεχνολογίας, χωρίς φυσικά να είναι το μόνο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Ένα σημαντικό κριτήριο διαχωρισμού των συστημάτων συμπαραγωγής είναι το μέγεθός τους βάσει της παραγόμενης ενέργειας:
- Ανω των 10 MW (μεγαβάτ) χαρακτηρίζονται ως συμπαραγωγή μεγάλης κλίμακας.
- Από 1MWe έως 10 MW (μεγαβάτ) χαρακτηρίζονται ως μεσαίας κλίμακας.
- Από 50 kWe έως 1 MW (μεγαβάτ) χαρακτηρίζονται ως μικρής κλίμακας.
- Από 1 kWe έως 50 kW (κιλοβάτ) χαρακτηρίζονται ως πολύ μικρής συμπαραγωγής.
Η συμπαραγωγή έχει τεράστιο εύρος εφαρμογών. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε βιομηχανίες, αθλητικές εγκαταστάσεις, εμπορικά κέντρα, θερμοκήπια, οικιστικά συγκροτήματα κτλ. Κυρίως ως καύσιμο χρησιμοποιείται το φυσικό αέριο αλλά σε ειδικές εφαρμογές όπως σε αγροτικές επιχειρήσεις χρησιμοποιείται με επιτυχία και η βιομάζα.
Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται μπορεί είτε να χρησιμοποιηθεί για ιδία χρήση (αυτοπαραγωγή) δηλαδή για κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του παραγωγού (ιδιώτη ή επιχείρησης) είτε για πώληση στο δίκτυο. Σήμερα, όπως είναι διαμορφωμένη η κατάσταση, συμφέρει κυρίως η πώληση στο δίκτυο καθώς υπάρχουν επιδοτούμενες τιμές για την παραγωγή ενέργειας από μονάδες συμπαραγωγής.
Η θερμική ενέργεια που παράγεται έχει πολλαπλές χρήσεις ανάλογα φυσικά με τις ανάγκες του χρήστη. Μερικές από τις κυριότερες είναι οι εξής:
- Παραγωγή ζεστού νερού για κυκλώματα θέρμανσης.
- Παραγωγή ζεστού νερού χρήσης.
- Παραγωγή ατμού (κυρίως για βιομηχανίες και βιοτεχνίες).
- Παραγωγή ζεστού νερού για χρήση σε ψυκτικά συγκροτήματα με τελικό σκοπό την παραγωγή ψύξης.
Το εύρος των δυνατοτήτων που μας δίνουν οι τεχνολογίες της συμπαραγωγής είναι μεγάλο, η επιτυχία της χρήσης της ωστόσο δεν είναι πάντα δεδομένη. Πριν ληφθεί η τελική απόφαση για μια τέτοια επένδυση χρειάζεται να προηγείται η εκπόνηση ολοκληρωμένων τεχνικών μελετών, ενώ παράμετροι όπως το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον, οι διαδικασίες αδειοδότησης, οι εκτιμώμενοι χρόνοι απόσβεσης και η δυνατότητα τεχνικής υποστήριξης κατά την διάρκεια λειτουργίας του συστήματος παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο για την αξιολόγηση μιας επενδυτικής πρότασης.